LUYỆN THANH ÂM - NHẬP MÔN NGHỆ THUẬT THAO TÚNG

Ngôn từ là vỏ bọc của trí tuệ, còn thanh âm là giáp trụ của ngôn từ. Các lãnh tụ chính trị, các tướng lĩnh sở dĩ cất tiếng lên là khuất phục lòng người không chỉ nằm ở lý lẽ mà còn ở chỗ thanh âm hùng hậu và truyền cảm. Tất nhiên để đạt đến trình độ đó cần nhiều yếu tố nhưng chỉ bằng việc luyện cho mình một giọng nói hào sảng bạn đã có trong tay công cụ quan trọng để làm chủ mọi cuộc nói chuyện.

Tiêu chuẩn của một giọng nói hay đã được tôi đề cập trong bài Luyện tập phong thái đàn ông: Thanh âm phải dễ nghe, có thể trầm ấm, có thể thanh tú, nhưng ngôn từ phải tròn; tiếng nói thoát ra phải có độ ngân vang, âm mà cạn, nói giật cục như đứt hơi là hoàn toàn thất bại. Trong bài này tôi sẽ trình bày về cách luyện tập.

 Bài 01: Luyện hơi thở

Hơi thở là nền tảng của thanh âm. Nói bé, nói đứt hơi, tiếng cạn không vang… đều bắt nguồn từ hơi thở yếu và điều tiết khí sai cách. Vậy nên việc đầu tiên bạn cần làm là cường hóa hơi thở và luyện cách điều hơi cho đúng. Mục tiêu của bài tập này là hai lá phổi nở nang, hơi thở dồi dào và tốc độ hô hấp nhanh.

Tôi khuyến khích tập khí công hoặc Yoga vì kỹ thuật hô hấp của chúng chuẩn nhất. Tuy nhiên nếu bạn không có điều kiện tập thì chạy bộ là một thay thế hợp lý với các lưu ý sau:

- Chỉ hít thở bằng mũi (luyện hô hấp nhanh)

- Hít căng – thở hết (tăng kích thước phổi)

- Thở bụng – không thở ngực (tăng lượng hơi vào phổi)



Chạy bộ có rất nhiều tác dụng, trong đó có việc tăng cường khí lực cho giọng nói của bạn.

Lấy hơi đúng cách là dồn hơi vào phần dưới phổi hay thường gọi là thở bụng. Thở bụng hiệu quả hơn thở ngực vì phần phổi dưới thể tích lớn hơn và không bị xương sườn chèn ép nên bạn thu được nhiều hơi hơn.

- Dùng mũi hít nhẹ và nhanh, lấy vừa đủ và dồn xuống bụng.

- Nén hơi tại đó trong một vài giây để ổn định trước khi nói

- Ép bụng từ từ để đẩy hơi lên đều đặn trong suốt câu nói

- Nhanh chóng lấy thêm hơi khi ngắt nghỉ



Người trưởng thành thường thở ngực, tuy nhiên thở bụng mới thực sự tốt.

Khi nào nói không hụt hơi, nói lâu không mệt là bạn hoàn thành bài tập này.

Bài 02: Sửa tốc độ nói

Các lỗi cơ bản về tốc độ nói mà mọi người thường hay mắc là nói quá nhanh, nói lắp, nói ấp úng. Sau khi hoàn thành bài 01, hơi của bạn đã dồi dào thì việc làm chủ tốc độ nói trở nên đơn giản hơn nhiều. Vậy nên để sửa các lỗi này bạn cần thay đổi cách tư duy của mình, suy nghĩ kỹ và diễn tập trong đầu trước khi nói ra. Hàng ngày bạn nên đọc to một đoạn sách và thu âm lại để điều chỉnh dần cho mình.

Kinh nghiệm cá nhân của tôi là hít thở chậm và nói chậm. Nói chậm vừa tạo cảm giác tin cậy lại vừa cho bạn nhiều thời gian suy nghĩ.

Bài 03: Luyện phát âm

Khi giọng nói của bạn đã bắt đầu có khí lực, việc cần làm tiếp theo là phát âm tròn chữ. Bí quyết để phát âm chuẩn và vang bao gồm:

- Nhấc cao răng, không nói sít răng

- Mở rộng vòm họng và hàm (mở vòm cộng minh)

- Nói đúng khẩu hình

- Khí lực dồi dào



Các nghệ sĩ thanh nhạc là những người rất giỏi kỹ thuật hô hấp và phát âm. Trong ảnh này Pavarotti đang mở rộng vòm cộng minh để tạo ra âm vang và tròn tiếng

Sau đây mời bạn áp dụng các bí quyết bên trên để nói càng nhanh càng tốt những câu luyện cơ mồm dân gian:

- Ông bụt chùa Bùi cầm bùa đuổi chuột

- Con lươn nó luồn lườn em

- Con cá mòi béo để gốc quéo cho mèo đói ăn

- Chị nhặt rau rồi luộc em nhặt rau luộc rồi

- Lúa nếp là lúa nếp non; Lúa lên lớp lớp lòng nàng lâng lâng

- Lúa nếp là lúa nếp làng; Lúa lên lớp lớp làm lợn no nê

- Đầu làng Bông,băm măng,bát mắm.Cuối làng Bông bát mắm,băm măng.

- Luộc hột vịt lộn, luộc lộn hột vịt lạc, ăn lộn hột vịt lạc, luộc lại hột vịt lộn lại lộn hột vịt lạc

- Lúc nào lên núi lấy nứa về làm lán nên lưu ý nước lũ

- Con cá rô rục rịch trong rổ réo róc rách

Bài tập này còn giúp bạn gọt giũa được âm sắc. Với những người có giọng thé cần hô hấp sâu, mở vòm cộng minh lớn và phát âm chậm rãi. Bạn có thể tạo thêm tiếng trầm bằng cách nén ngực lại trong quá trình nói đồng thời hơi cúi đầu xuống, mở rộng khí quản ra. Còn nếu giọng bạn bị khàn sẵn thì việc thở bụng cũng đã giải quyết phần nào.



Trong khuôn khổ của một bài viết ngắn, tôi không thể nói chi tiết và trình bày hết được các kỹ thuật giúp bạn chỉnh lại giọng nói. Nếu bạn thấy khó hiểu xin cứ tùy tiện gửi câu hỏi cho tôi, tôi rất sẵn lòng giải đáp các thắc mắc trong phạm vi hiểu biết của mình. Chúc các bạn thành công.